آب چیست؟ داستان چگونگی پیدایش آب روی سیاره زمین

آب چیست؟ داستان چگونگی پیدایش آب روی سیاره زمین

آب ساده ترین چیزی است که همگی ما از کودکی آن را می شناسیم. اما عجیب اینجاست که دلیل زندگی و زنده بودن ما همین مایع ساده و لطیف است و بدون آن هیچگونه حیاتی ممکن نیست. احتمالا برای شما هم جالب است که با داستان منشا پیدایش آن روی زمین آشنا شوید. در این مقاله با هم به آب و نظریه های منشاء پیدایش آن نگاهی می اندازیم.

آب چیست؟

صبح که از خواب بیدار می شویم، یک مشت آب روی صورتمان می پاشیم، حسابی سرحال می شویم و خواب از سرمان می پرد و چه لذتی دارد خنکای آب در اوج گرمای تابستان… اما بیاییم ببینیم این مایعی که در همه ی زندگی ما رخنه کرده و همه جا سر و کله اش پیدا می شود چیست؟

آب یک ماده زلال و شفاف است که مزه، بو و تقریبا رنگ ندارد. به طور معمول مایع است و از به هم پیوستن یک اتم اکسیژن و 2 اتم هیدروژن که پیوند مولکولی بسیار محکمی دارند بوجود آماده است. آب باعث حیات تمام موجودات بر روی کره زمین است و در جریانهای زیر زمینی، رودخانه ها، دریاچه ها و اقیانوس ها پیدا می شود.

این ماده به طور کلی به 3 شکل مایع، جامد و گاز در طبیعت وجود دارد که شکل های مختلف آن به دمای محیط بستگی دارد. در دمای بین صفر تا صد درجه ی سانتی گراد به شکل مایع است. در دمای بالای 100 درجه ی سانتی گراد آب تبدیل به بخار می شود و در دمای زیر صفر درجه به جامد یعنی یخ تبدیل می شود. در مطلب چرخه آب به طور کامل تر در این باره بخوانید.

داستان پیدایش آب روی زمین

اما این مایع حیات آفرین و زندگی بخش چگونه بوجود آمده؟ یا از کجا آمده است؟ دانشمندان مدت هاست که برای فهمیدن راز چگونه بوجود آمدن آب در زمین تحقیق می کنند. اما هنوز به نتیجه مطمئن و ثابت نرسیده اند و تنها یک سری نظریه وجود دارد. اگر چه اولین آب ها روی کره زمین از فعالیت های آتش فشانی بوجود آمده اند، اما فعالیت های آتش فشانی نمی تواند به تنهایی دلیل بوجود آمدن این حجم زیاد آب در سطح زمین بوده باشد.

برای مدتی طولانی بسیاری از دانشمندان اعتقاد داشتند که منشأ آب روی زمین، خرده‌‌سیاره‌ها و دنباله‌‌دارهایی است که با زمین برخورد کرده‌‌اند. داستان این نظریه اینگونه است که پس از آنکه خورشید از ابر مولکولی تشکیل شد، هنگام گداختن شعله‌‌ور شد و یک باد خورشیدی قدرتمند مقدار زیادی هیدروژن را از لایه‌های خارجی خود به سمت نقاطی شلیک کرد که امروزه در آنجا سیارات سنگی (نظیر عطارد، ونوس، زمین، و مریخ) قرار دارند.

دنباله‌دارها، که اجرامی سنگی و یخ‌‌زده هستند از خورشید و دیگر سیارک‌‌ها هیدروژن را جذب کردند. وقتی خرده‌‌سیاره‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار به زمین داغ برخورد ‌‌می‌‌کردند، آب و هیدروژن موجود در آن‌‌ها به‌‌سرعت بخار می‌‌شد. هنگامی که زمین به‌مرور زمان سرد شد، بخار آب ناشی از برخورد دنباله‌دارها و سیارک‌ها متراکم و تبدیل به ابر شد و در آسمان زمین باقی ماند.

اما دانشمندان به این گونه توجیه‌ها، قانع نیستند و همواره نظریه‌‌ی «آب ناشی از دنباله‌دارها» را زیر سؤال می‌‌بردند. تحقیقی جدید نشان می دهد احتمالا آب هنگام تولد زمین در آن وجود داشته. تحقیقات نشان می دهد فعل و انفعال میان هیدروژن مایع و کوارتز در پوسته ی رویی زمین احتمالا باعث به بوجود آمدن آب شده است.

این تحقیق عکس العمل دی اکسید سیلیکون و هیدروژن مایع را در دما و فشارهای مختلف پوسته زمین بررسی کرد. که این دو ماده در دمای ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد و فشار ۲۰ هزار برابر جو زمین سیلیکا و  هیدروژن با یکدیگر ترکیب شده و آب و هیدرید سیلکیون بوجود می آورند. سیلیکا در سراسر زمین به وفور یافت می شود و کوارتز شایع ترین فرم آن است. 

البته نظریه های متفاوت و جالبی دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که هیچکدام آنها هنوز اثبات نشده است.

اهمیت حفظ آب

آب مایع حیات و زندگی بر روی کره ی زمین و یا احتمالا در سایر کرات است. این مایع حیات حدود 71 درصدد از سطح کره ی زمین را تشکیل می دهد. یعنی به عبارتی کل آب موجود روی زمین حدود 1/3 میلیارد کیلومتر مربع یا 10 به توان 21 لیتر است. اما دلتان را اصلا خوش نکنید، چون که حدود 97 درصدد از آن را آب شور تشکیل می دهد و تنها 3 درصد آن شیرین است. تازه 2 درصد آن هم در کلاهک های قطبی و یخچال های طبیعی در مناطق قطبی جمع شده اند.

همانطور که گفتیم همه موجودات زنده برای زندگی به آب نیاز دارند. انسان ها می‌توانند چندین هفته بدون غذا زندگی کنند، اما تنها چند روز بدون آب می‌توانند زندگی کنند و سپس می‌میرند.

ما باید در هر روز حتما شش تا هشت لیوان آب بنوشیم! آب 83٪ از خون ما ، 70٪ از مغز ما و 90٪ از ریه های ما را تشکیل می‌دهد و به طور کلی بدن ما 70٪ آب دارد.

بدن ما بدون آب به حیات خود ادامه نمی دهد و از سوی دیگر منابع آبی بسیار محدود هستند. بنابراین تک تک انسان های کره ی زمین برای حفظ حیات خود باید در نگهداری از هر قطره ی آب تلاش کنند.

آب چیست؟

چرخه آب در طبیعت

انواع آب در طبیعت

آب آشامیدنی چیست؟